Cách đây vài năm, tòa án tối cao đã nghe điều trần từ một người cải đạo Hồi, gọi tắt là B2. Người này đã kiện chính phủ Anh vì lý do chính phủ này đã khiến ông ta thành người vô quốc tịch. Nhưng thế nào thì là một người không có quốc tịch?
B2 rời Việt Nam, tới Anh khi còn nhỏ. Ở tuổi 21, ông này đã cải đạo sang Hồi giáo. Vào tháng 12/2011, Anh Quốc tước bỏ quốc tịch Anh của ông này vì cho rằng ông ta có can hệ với khủng bố. Bộ Nội vụ cho biết ông này vẫn còn là công dân Việt Nam, nhưng chính phủ Việt Nam lại phủ nhận thông tin trên. Vậy là, giờ đây B2 cho rằng mình đã thành một kẻ không quốc tịch.
(Ảnh minh họa)
Trường hợp của B2 là một trường hợp vô cùng phức tạp, nhưng đồng thời nó cũng khơi lên câu hỏi về thế nào thì được coi là một người không có quốc tịch.
Nói một cách đơn giản, không quốc tịch tức là không phải công dân của một nước nào cả. Thông thường, mọi đứa trẻ sinh ra đều có quốc tịch ở đất nước chúng sinh ra hoặc một đất nước mà cha mẹ đăng ký cho. Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc ước lượng được rằng hiện có ít nhất 10 triệu người đang trong cảnh không quốc tịch. Nhiều người trong số này thuộc các dân tộc thiểu số phải chịu tình trạng bị kì thị hoặc phải đối mặt với những thay đổi đột ngột trong luật pháp đất nước mình. Khoảng 800 nghìn người Rohingya đang sống bất hợp pháp không có quốc tịch tại Myanmar, hay hàng chục nghìn người Haiti đang sống tại Cộng hòa Dominica mà không được công nhận công dân do một chính sách mới ra hồi 2013 rằng con em của người nhập cư không có giấy tờ từ những năm 1929 thì không được công nhận quốc tịch Dominica.
Vô quốc tịch không có nghĩa là không có một giấy tờ tùy thân nào, theo Ruma Mandal, chuyên gia về luật pháp quốc tế cho biết. Tuy nhiên với những người này, việc đăng ký khai sinh cho con, đi học và tới bệnh viện cũng như kiếm việc làm, nhận trợ cấp, thuê nhà - tất cả những điều này đều trở nên vô cùng khó khăn. Thêm nữa, việc đường đường chính chính hợp pháp vượt qua biên giới là không thể.
Suốt những năm qua, Ủy ban Tị nạn của LHQ đã khởi động một chiến dịch nhằm chấm dứt trình trạng không quốc tịch trong 10 năm tới. Tại Anh và một số nước EU khác, một hệ thống được gọi "statelessness determination" đã được xây dựng để trao cho những người không quốc tịch này giấy tờ cư trú và cơ hội ra nước ngoài. LHQ hy vọng sắp tới sẽ có càng nhiều nước áp dụng chương trình này.
Cần biết rằng, có nhiều trường hợp, một người rơi vào cảnh không có quốc tịch là do họ bị tước mất quốc tịch. Năm 2003, một người đạo Hồi là Sheikh Abu Hamza đã bị tước quốc tịch Anh sau một đạo luật cho phép loại bỏ những người đa quốc tịch có hành vi đe dọa tới an ninh đất nước được áp dụng tại Anh. Song 7 năm sau vào 2010, Sheikh Abu Hamza đã thắng kiện trước chính quyền Anh với luận biện rằng mình sẽ thành người "không quốc tịch" vì đã tước quyền công dân Ai Cập rồi.
(Theo BBC)
